E-Leren In Het Onderwijs

1 Algemeen

1.1 Webquests in het onderwijs

Internet wordt door jongeren vooral gebruikt om te gamen, muziek te downloaden en om te chatten. Hoewel zij internet in toenemende mate raadplegen doet de school dat nog te weinig. Leerkrachten laten leerlingen wel informatie opzoeken maar een goede instructie, duidelijke zoektermen, correcte informatie selecteren en deze goed integreren gebeurt nog te weinig. Bernie Dodge ontwikkelde daarom de webquest. Een onderwijsvorm die uitstekend inspeelt op het tekort aan instructie en duidelijkheid bij het zoeken op het internet. Het is een leerrijke en leuke speurtocht die leerlingen op een gestructureerde wijze aan het werk zet. Terwijl zij hun ict-vaardigheiden, sociale vaardigheden en zelfstandigheid oefenen, kan de leerkracht zijn leerstof op een zeer verrijkende manier aanbieden. Hij is op zijn beurt coach en begeleidt zijn leerlingen tijdens dit leerproces. Het Expertisecentrum Nederlands ontwikkelde voor leerkrachten de cd-rom “Taal- en zaakvakken in webquests” waarin zij beschrijven wat de webquest is en hoe je ermee aan het werk kunt gaan. Onderzoeken geven aan dat de webquest een didactische werkvorm is die zowel bij zwakke als sterke leerlingen kan toegepast worden. De vaste opbouw en aangereikte bronnen zijn een goede ondersteuning bij het verwerven van nieuwe kennis en vaardigheden. Open webquests blijken de grootste leerwinst te creëren. Een grote aanrader om in de toekomst deze uitdaging aan te gaan!

Het artikel "Webquests bieden houvast bij het zoeken naar informatie op het internet"1 geeft de visie van het expertisecentrum Nederlands weer.

1.2 M-learning in het onderwijs

top

Iets wat tegenwoordig meer en meer toegepast wordt in het onderwijs is m-learning. Door middel van dit mobiel leren worden de soms abstracte tekstboeken vertaald naar een interactieve en spannende leersituatie. In het artikel 'de wereld als leeromgeving'2 wordt bekeken hoe en waarom men m-learning in het hedendaags onderwijs kan gebruiken. Het artikel is vlot geschreven en bevat heel wat praktische voorbeelden van lopende en reeds afgelopen projecten.

Een presentatie van het artikel 'de wereld als leeromgeving' of bekijk hier de volledige artikelverwerking

1.3 Toepassingen van e-leren

Web20opschool biedt een verzameling van interessante Web2.0 toepassingen voor het onderwijs aan.

Edublogs is een netwerk dat mensen verbindt die interesse hebben in e-Leren in het volwassenenonderwijs in Vlaanderen. Je vindt er artikels, links en info over e-leren

Links naar elektronische leerplatforms voor het middelbaar onderwijs. Vier systemen zijn momenteel bestaande :

Op Klascement vind je meer informatie over vrije software.

Lerarenforum: volg hier het forum over het kiezen van een elektronische leerplatform

- Talen studeren en e-leren. Enkele websites die taalcursussen aanbieden :

Sprint is een programma dat je kan integreren in Microsoft Word. Het reikt een werkbalk aan waarmee jongeren en volwassen met lees-, schrijf- en spellingsproblemen worden geholpen. Er is de mogelijkheid om met Sprint teksten/zinnen/paragrafen te laten voorlezen door een voorleesstem. De snelheid is aan te passen op eigen niveau. Het programma wordt vooral in secundaire scholen gebruikt voor leerlingen met dyslexieproblemen.

- Hot Potatoes is een eenvoudig programma waarmee leerkrachten interactieve oefeningen kunnen aanmaken op basis van hun leerinhouden. Het programma wordt vooral in het basisonderwijs gebruikt en bevat de mogelijkheid om invuloefeningen, kruiswoordraadsels, combineeroefeningen, sorteeroefeningen en quizen te maken.

2 Kleuteronderwijs

De onderwijsbrochure ICT, springplank voor de kleuters3 biedt een hoop informatie omtrent het gebruik van ict in de kleuterklassen evenals praktijkvoorbeelden.

Compeuters en Kleuters
Is een leuke site met allerlei tips en informatie over ict in de kleuterklasjes.

Bereslim
Een peuter-kleutersite in opbouw. Opgericht door de stichting Educatie door informatie en communicatietechnologie en opgebouwd uit drie modules:

Bij de bereslimme boeken vindt je kind 13 interactieve prentenboeken die de taalontwikkeling stimuleren.
Letters in beweging kan je al eens uittesten, maar is nog niet volledig toegankelijk. In dit spel kunnen jonge kleuters experimenteren met letters en klanken.
Tenslotte kunnen kleuters van 3 tot 5 op samenslim terecht voor enkele leeerrijke spelletjes.

Lillaland
Op deze site worden fantasierijke verhaaltjes verteld. Ze worden ondersteund door prachtige beelden en geluidsfragmenten. In het spelletje "zoek de
verschillen" leren de kleinsten een onderscheid maken tussen kleuren en vormen.

Vaardigheden in spelletjes oefenen
Deze site wordt uitgegeven door de jongerenzender Ketnet. Kinderen kunnen er allerhande spelletjes spelen terwijl ze zich niet bewust zijn van de vaardigheden die ze ermee leren. Enkele voorbeelden zijn: Het stimuleren van hand-oog coördinatie, kleuren en geluiden leren, nieuwe woorden en figuren ontdekken, associëren en logische verbanden leggen, stimuleren van fantasie, …

Boohbah
Boohbah is een prachtige, kleurrijke site waar kleuters hun muisvaardigheden kunnen oefenen. Experimenteren en ontdekken staan voorop. De kleurtjes, muziek en verassende elementen weten jonge kleuters sterk te boeien.

Dit clowntje verleent toegang tot drie hele leuke en leerrijke spelthema's. Je kan gaan tellen, experimenteren met letters en rijmen of spelen met kleurtjes en vormen.

Spelen met de muis is een handleiding, gemaakt door het Regionaal Expertisenetwerk Vlaanderen, aanspreekpunt in Kulak Kortrijk, bedoeld voor leerkrachten kleuteronderwijs. Het bundelt schoolse, verhalende en speels-explorerende software, vb. "Ontdek de boerderij met Barabas, de boekenbij" van Transposia, waarmee ontwikkelingsgericht gewerkt kan worden.
Naast de praktische uitleg en de beoogde ontwikkelingsdoelen, krijg je een oplijsting van de belangrijkste in de handel te verkrijgen cd-roms.
Info over het cursusaanbod en de themawerking kan je vinden op hun website.

Kleuren, vormen en tellen
Op deze site kunnen kleuters met behulp van het internet, vrolijke afbeeldingen en gevarieerde oefeningen bijleren. Er is aandacht voor het leren tellen, vormen en kleuren onderscheiden, …

Kurt Dossche, de maker van de site kreeg hier al heel wat erkenning voor. Hij won onder andere "De prijs van de minister van Onderwijs" en was al verscheindene malen genomineerd voor tal van wedstrijden.

3 Lager onderwijs

HET VERKEER

[http://www.woltersplantyn.be/extra/knip/swf/flash/flash/act7.swf]
[http://www.woltersplantyn.be/extra/knip/swf/flash/flash/act1.swf]

Begeef je in het echte verkeer en leer al spelend bij. Na het klikken op de eerste link leer je voorrang te verlenen. Door een klik op de tweede link kom je terecht in een doolhof. Verschillende mensen stellen jou een vraag over een verkeersbord… Tracht zoveel mogelijk punten te verzamelen!

REKENEN

Spelen met getallen

Valgetal is een leerrijk getallenspel dat doet denken aan Tetris. Je slaagt erin het spel te spelen op voorwaarde dat je razendsnel kan hoofdrekenen. Met de pijltjestoetsen stuur je de vallende getallen en maak je rekensommen door drie blokjes correct boven elkaar te plaatsen. Het hoofdmenu biedt je de mogelijkheid te kiezen tussen optellen, aftrekken, vermenigvuldigen en delen. Er zijn verschillende startniveaus.

In Matego moet je zo snel mogelijk het vijandelijke getallenleger vernietigen. De kans bestaat echter zelf aangevallen te worden. Je kan zelf je level kiezen en slaagt erin te winnen op voorwaarde dat je goed kan hoofdrekenen. Pas dan kan je de getallen van je tegenstander uitschakelen. Er zijn vier mogelijke wapens: optellen, aftreken, vermenigvuldigen en delen. Hoe sneller je speelt, hoe meer punten je krijgt!

dro0737l.jpg

Het tafeldiploma

Bewijs in deze test dat je de tafels van vermenigvuldiging op je duim kent en bemachtig het echte tafeldiploma!

Breuken

Nadat je leerde optellen, aftrekken, vermenigvuldigen en delen, leren we nu met breuken werken. Maak op deze site tal van oefeningen om jezelf te verbeteren.

WERELDORIËNTATIE

Gezond eten

Alvorens het spel te beginnen, krijgen de kinderen vijf tips om gezond te leren eten. De nadruk ligt hierbij op variatie en de voedingsdriehoek. Door een draai aan het rad geven, kunnen zij nadien de aangereike voedingswaren op de juiste plaats in het voedingsschema situeren.

4 Secundair onderwijs

ENGELS

Engelse luisteroefeningen

Deze site biedt je de mogelijkheid naar hedendaagse situaties te luisteren en tegelijkertijd de tekst mee te volgen.

Engelse woordenschat

Jongeren leren aan de hand van een spel de Engelse kleuren, dieren en cijfers. Ook woordenschat in verband met Kerstmis en het kloklezen komt aan bod. De woorden worden telkens voorgelezen, de persoon die het spel speelt, duidt daarbij de juiste afbeelding aan. Indien correct geraken ze steeds een stapje verder.

AARDRIJKSKUNDE

Landen en hoofdsteden

Topomania is een oefenprogramma waarmee je op een leuke en spannende manier de topografie verkent. Je kan er naar hartelust oefenen of racen tegen de tijd. Er zijn vier spelen met betrekking op landen en hoofdsteden in een werelddeel naar keuze. Wie een spel speelt kan zijn/haar eigen niveau spelen. De site bevat een handleiding en werkbladen om af te printen.

Afval, verwerking en recyclage

Dagelijks hebben we heel wat afval maar wat er met dat afval gebeurt is voor veel mensen een raadsel. Op deze site worden jongeren wegwijs gemaakt in het afval, de afvalverwerking en het recycleren. In de spelletjes die de site aanbiedt kunnen zij het geleerde toepassen. Het spreekt voor zich dat dat hopelijk ook nadien in het echte leven gebeurt.

ICT

Sneltoetsenspel

In samenwerking met de Hogeschool Utrecht maakten leerlingen uit het lager onderwijs dit sneltoetsspel. Je komt terecht in een doolhof van klaslokalen waar je allerhande opdrachten door middel van je toetsenbord probeert te volbrengen. Je leert er spelenderwijs de sneltoetsen uit verschillende programma’s kennen: Windows, MS Word, MSN, Internet Explorer en Live mail. De site geeft zowel aan ouders als scholen voldoende uitleg over de efficiëntie van dit spel.

Op de site van schooltv vind je heel wat leerrijke filmpjes terug. Er is een duidelijk onderverdeling tussen kleuteronderwijs, lager en secundair onderwijs. De filmpjes worden telkens ook aangevuld met een tekst waarin staat wat verteld wordt. Leerkrachten kunnen gemakkelijk op de site zoeken aangezien er alles per vak is opgeslaan.

5 Hoger onderwijs

Het hoger onderwijs maakt een ware revolutie mee.

Onder het motto ‘Enjoy learning’ en ‘levenslang studeren’ heeft de Vlaamse overheid een aantal decreten goedgekeurd naar flexibel onderwijs toe. Deze hebben een nieuwe wind laten waaien doorheen het hoger onderwijs.

Er is een verschuiving gekomen van ‘hapklare’ kennisoverdracht in klaslokalen naar begeleide zelfstudie waarbij de student in zijn leerproces thuis ondersteund wordt door een virtueel leerplatform of -omgeving.

Het hoger onderwijs bereidde zich de laatste jaren voor op de intrede van de volwassen ‘werkstudent’ .
Wie zijn deze mensen en wat doen zij daar ?
Dit zijn volwassenen, die hun huidig werk combineren met studeren om alzo een eerste of volgend diploma te bekomen. Dit kan zijn om hun kansen op de arbeidsmarkt te verhogen, om een nieuwe carrière wending te maken, om een eerste diploma te behalen enz…
Ook reguliere studenten kunnen hieronder vallen wanneer zij zelf hun studies bekostigen en hun studies moeten combineren met een parttime job.

Afhankelijk van de school en richting volgen zij ofwel hetzelfde programma als de reguliere student, of volgen zij een speciaal voor hun uitgewerkt OHO-programma . OHO staat voor ‘open hoger onderwijs’.
In het OHO-programma wordt de leerstof in modules gegeven en verwerkt. Iedere module begint met een responsiecollege, dit zijn een aantal contacturen op school waar o.a. het vak ingeleid wordt, studeertips worden gegeven, uitleg over het examen en vragen rond de inhoud van de cursus worden opgelost.Op het einde van elke module volgt het klassieke examen. Daarna wordt een volgende module aangevat. Iedere student bepaalt zelf hoeveel modules hij per schooljaar volgt. Zo kan je zelf je eigen studietempo bepalen.

In het hoger onderwijs kan voor e-learning een onderscheid gemaakt worden tussen de reguliere student (die het onderwijs volledig op school volgt) en de werkstudent (die grotendeels thuis de leerstof verwerkt).

5.1 Reguliere student

Hoe wordt e-learning gebruikt bij de reguliere student en welke meerwaarde kan deze hebben ?
Zij volgen een opleiding op school waarbij de klasgroep gezamelijk eenzelfde traject aflegt.
Tussen de school en de student wordt een elektronisch leerplatform gebruikt voor praktische en administratieve doelen zoals :
inschrijven in cursussen, uurroosters raadplegen, voorbeeldexamens downloaden, klassikale en persoonlijke contacten met de school en docenten onderhouden, chatsessies of forums waar discussies over de leerstof plaatsvinden, opzoekingen verrichten in de bibliotheek.

Op deze wijze kan de leerstof aangevuld worden met toetsen, communicatie- en refleximogelijkheden en simulaties. De student neemt hierdoor actiever mee in zijn eigen leerproces.
En iemand die zijn kennis zelf opbouwt, leert sneller en efficiënter.

Binnen bepaalde richtingen hebben de studenten de voordelen van 'mobile learning' of 'm-learning' ontdekt.
Bij m-learning vindt leren plaats met behulp van draadloze apparaten zoals laptops, handcomputers (meestal PDA genoemd) of Smart phones.
De richting geneeskunde is hier een voorloper in. Wanneer de student-geneeskunde samen met een specialist, de patiënten bezoekt, kan hij een elektronisch medisch handboek of een echocardiogram raadplegen en alzo de informatie onmiddellijk ter plaatse opzoeken.
Docenten kunnen er voor kiezen om studenten tijdens de hoorcollege's online vragen te laten stellen via mobiele technologie. Een moderator verzamelt deze vragen en speelt de belangrijkste vragen door aan een docent.4

5.2 Werkstudent

Aangezien de groep werkstudent grotendeels uit volwassenen bestaat, zal de aanpak naar e-learning zich ook grotendeels toespitsen op de typische kenmerken van hen groep.
Zij moeten het 'leren' een plaats zien te geven tussen alle andere activiteiten die zij dagelijks vervullen zoals werken, gezin en relaties onderhouden en huishouden doen.
Hun grootste gebrek is een chronisch tekort aan tijd om te studeren.
Hiermee moeten docenten voldoende rekening houden : zij moeten hun vakken, deadlines en examens ver genoeg vooruit plannen in de tijd zodat de werkstudent deze kan voorzien in zijn drukke agenda.
Ook de mogelijkheid om examens uit te stellen en te verschuiven moeten ingecalculeerd worden.

De elektronische leeromgeving (ELO) is hierbij een belangrijk didactisch hulpinstrument.

"Wanneer men het draagvlak voor elektronisch leren bij de cursisten wil verhogen, dan zullen de inspanningen zich niet mogen beperken tot het ICT-vaardig maken van de betrokkenen. Volwassen lerenden moeten ook ondersteund worden in hun attitude tegenover leren want heel vaak kampen zij met een tekort aan zelfvertrouwen. Hefboom hiertoe in een aanvangsfase is een grote, directe aanwezigheid van lesgevers tijdens momenten dat cursisten voor het eerst experimenteren met het ELP in het computerlokaal van het centrum."5

Het voordeel van e-learning is dat doelgroepen bereikt worden die anders zouden afhaken.

De meeste scholen opteren voor blended learning. Blended learning staat voor een combinatie van school volgen en begeleide zelfstudie via afstandsonderwijs.

Studies en ervaring hebben aangetoond dat de formule van blended learning leidt tot de meeste slaagkansen. Het contactonderwijs (in klaslokaal) blijft een meerwaarde houden.
Bij ieder vak worden dan ook een aantal contacturen voorzien in school waar studenten vragen kunnen stellen over de cursus, waar contacten gelegd worden tussen studenten/docenten en tussen studenten onderling.

werkstudent.jpg

E-learning, een eenzaam proces ?
Aangezien het sociale aspect grotendeels ontbreekt bij afstandsonderwijs moet dit gecompenseerd worden door het uitbouwen van sociale netwerken binnen een virtuele omgeving.

De school moet zich geroepen voelen om de studenten aan te zetten tot het gebruik van sociale netwerken en van chatforums. Enkele voorbeelden van sociale netwerken zijn facebook, MySpace en Netlog.
Een voorbeeld van een chatforum is MSN.

Het invoeren van e-learning mag zich niet beperken tot het louter digitaal maken van de bestaande cursussen.
De klassieke boeken en cursussen blijven hun waarde houden.
E-learning een omschakeling van didactiek in het onderwijs, aangepast aan de virtuele omgeving.
Deze vernieuwing vraagt van de docenten een grote inspanning.
Er zijn reeds een aantal mogelijkheden op het web waar docenten veel steun en inzicht kunnen halen:6

http://www.digitaledidactiek.nl
http://goodpractices.surf.nl
http://www.kuleuven.ac.be/icto/bv/bv.html
http://www.merlot.org
http://www.heacademy.ac.uk
http://www.klascement.net

Unless otherwise stated, the content of this page is licensed under Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 License